آسیب های اجتماعی و توسعه-بخش دوم
خوب پس گفتیم که آسیب های اجتماعی خودشان را تکثیر می کنند و باعث تولید یا تقویت انواع مختلف آسیب های دیگر می شوند.
در واقع همانگونه که پول پول می آورد و خواب خواب می آورد، آسیب اجتماعی هم آسیب اجتماعی به وجود می آورد.
خیلی راحت بودیم اگر می گفتیم که الف باعث به وجود آمدن ب می شود ولی در واقع در زندگی حقیقی چنین چیزی وجود ندارد.
در زندگی حقیقی الف تنها عامل بوجود آمدن ب نیست. علل مختلفی در به وجود آمدن ب نقش دارند بعضی وقت الف بعضی وقت هم ت و بعضی وقت ها هم ث و بعضی وقت ت و ث با همدیگر الف را به وجود می آورند و بعضی وقت ها هم هر چه زور می زنند نمی توانند ب را تولید کنند. عنصر زمان و مکان کی چی کجا خیلی مهم است. ب بعضی وقت بنا به تجارب زیسته ی ما نسبت به الف روئین تن می شود.
نکته دیگر این است که حتا اگر الف ب را به وجود آورد ب هم می تواند الف را به وجود آورد یا آنرا از آسیب اجتماعی به بحران اجتماعی تبدیل کند.
فقر ممکن است باعث اعتیاد شود البته نه هر کجا و برای هر فردی. یک جاهایی منجر به اعتیاد شود.
از سوی دیگر خود اعتیاد ممکن است باعث عمق یافتن فقر شود. و از این طریق فقر مضاعف هم باعث قاچاق مواد مخدر و بسط اعتیاد به شکلی جدید شود.
خوب چرا باید آسیب های اجتماعی را کنترل کنیم.
قبل از اینکه وارد پاسخ شوم عرض می کنم که آسیب های اجتماعی هرگز به صفر نمی رسد. ما نمی توانیم بگوئیم ابتلا به اعتیاد به رقم صفر باید برسد این آرزو اندیشی است. ولی اولا باید میزان شیوع کمتر شود و در ضمن بخش های عمده جامعه را درگیر نکند و غیر قابل کنترل نشود و هزینه هنگفتی نداشته باشد جلوی توسعه را سد نکند و هر سال باید کمتر شود نه اینکه رفته رفته شاهد رشد آن باشیم.
خوب حالا می رسیم سراغ چرایی مقابله با آسیب های اجتماعی
اول مساله هزینه ها است. یعنی اعتیاد به تنهایی می تواند روی اشتغال و کارآمدی نیروهای انسانی تاثیر بگذارد، هزینه بهداشت و درمان را افزایش بدهد. و این هزینه ها به جای مصرف در بخش توسعه، صرف کارهای بی بازده شود.
بخش قابل توجهی از آسیب های اجتماعی با مشاوره و راهنمایی قابل کنترل، پیشگیری و درمان است ولی چون در کشور ما مثل کشورهای دیگر مثل آلمان نظام مشاوره منسجم، فراگیر و کارآمدی وجود ندارد این آسیب ها سم خود را در جامعه رها می کنند.
آسیب ها با دستگیری و زندان و اعدام و صدور بخشنامه و قانون رفع نمی شوند. چهل سال تاریخ جمهوری اسلامی بیانگر برخورد غیر علمی و غیر عقلانی و غیر اخلاقی با آسیب های اجتماعی است. این گونه برخورد ها بیشتر به اینجا می رسد که آسیب ها از چشم ها پنهان شده و به آتش زیر خاکستر تبدیل شود.
تا زمانی که اعتیاد جرم باشد از دیده ها پنهان می شود. وقتی از دیده ها پنهان شود اولا برآورد دقیقی در مورد آنها نخواهیم داشت و ثانیا در مقابل درمان مقاومت نشان می دهند.
ضربه بزرگی که این آسیب های اجتماعی به جامعه می زنند ایجاد اختلال در فرایند توسعه است. یعنی اگر این آسیب ها هر سال بزرگتر شوند دیگر نمی توان به بالا رفتن شاخص های توسعه امیدوار باشیم.
به نظر من، باید عمده کارهای مربوط به حل و رفع آسیب های اجتماعی را به مردم و سازمان های مردم نهاد واگذار کرد. دولت باید سیاستگذاری و سرمایه گذاری کند و بقیه ی کارها را به مردم واگذار کند. قربانیان آسیب های اجتماعی نیز بیشتر رغبت می کنند به این سازمان های مردم نهاد مراجعه کنند.
ادامه دارد....
